ساختار ساز کمانچه به چه صورت است؟

قطر بیرونی کاسه کمانچه موسیقی سنتی معمولا ۲۰ سانتی متر است، در حالی که در مناطق مختلف ایران اندازه کاسه کمانچه متفاوت است. ترکمن‌ها کمانچه با کاسه‌های بسیار کوچک می‌سازند. در نقاط دیگر دنیا نیز که سازهایی شبیه به کمانچه دارند کاسه‌ها کوچک و غالبا از پوست نارگیل ساخته می‌شود.

خرک روی پوست قرار می‌گیرد و سیم‌ها با فشار خرک را به پوست می‌چسبانند. کمانچه به وسیله یک پایه که در قسمت سیم‌گیر به کاسه وصل شده است، روی پای نوازنده قرار می‌گیرد.

آرشه کمانچه، که اسم اولیه‌اش کمانه بوده است، تشکیل شده از یک چوب که از یک طرف انحنا دارد با بلندی ۶۰ سانتی متر و جنس آن معمولان موی دم اسب.

نحوه نواختن کمانچه:

به دلیل آنکه بر روی کاسه ی این ساز پوست کشیده می شود و خرک روی پوست قرار دارد در اثر تغییر هوا صدای آن هم عوض می شود ولی از آنجا که پوست کمانچه کلفت تر از تار است ، حرارت و رطوبت کمتر بر روی صدای آن تاثیر گذار است. صدای کمانچه کمی تو دماغی است.

وقتی ویولن به ایران آمد چون دارای چهار سیم بود، سازندگان کمانچه نیز یک سیم به این ساز اضافه کردند و چون در طرز نواختن خیلی شبیه به ویولن بود نوازندگان این ساز به تدریس ویولن نیز پرداختند. نواختن آن بصورت نشسته است و بصورت عمودی در دست چپ نوازنده قرار می گیرد و انگشت های همین دست در طول دسته حرکت می کند و آرشه با دست راست به صورت افقی به حالت حرکت رفت و برگشت بر روی سیم های آن کشیده می شود(برای افراد چپ دست این حالت برعکس می باشد)

کمانچه بطور معمول 4 سیم دارد اما با اضافه کردن سیم پنجم به آن وسعت صدای آن را افزایش می دهند. در سالهای اخیر به تقلید از برخی از سازهای هم خانواده ی غربی همچون ویولن ، کمانچه هایی نظیر کمانچه آلتو و باس نیز ساخته شده است. این کمانچه ها صدایی بم تر از کمانچه ایرانی و معمول دارند.از انواع حالت های کیفی کمانچه نوازی می توان به گلیساندو ، تریل ، پیتزیکاتو اشاره کرد

منبع